Algemeen
De programmabegroting 2023 is opgesteld conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Het BBV maakt onderscheid tussen een programmabegroting (als sturingsinstrument voor de raad) en de taakveldenbegroting (als sturingsinstrument voor het college). In de programmabegroting stelt de raad de beleidsmatige en financiële kaders vast. De raad stelt de (financiële) uitgangspunten voor het beleid vast in de programmabegroting en B&W voert deze uit aan de hand van de taakveldenraming.
In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de indeling van de programmabegroting.
Leeswijzer
De programmabegroting bestaat uit de volgende onderdelen:
- Een algemeen deel, bestaande uit de aanbiedingsbrief en de leeswijzer;
- De beleidsbegroting, bestaande uit het programmaplan, overhead, algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien en de paragrafen;
- De financiële begroting, bestaande uit de financiële positie (inclusief overzicht van de baten en lasten), investeringen en de meerjarenraming;
- Bijlagen 1 t/m 5: lijst van afkortingen, verplichte (beleids)indicatoren BBV inclusief toelichting, kaderstellende nota’s, overzicht van subsidies en het overzicht van baten en lasten per taakveld.
Programmaplan
Algemeen deel per programma (missie)
Ieder programma begint met een beknopt geformuleerde missie 2018-2022, gevolgd door de thema’s behorende bij de programma’s. Bij de verschillende thema’s staan de acties uit het uitvoeringsprogramma 2018-2022 benoemd alsmede inzicht in wat we daar in 2023 voor gaan doen. Als de actie “uitvoering” betreft vindt de uitvoering doorlopend gedurende het jaar plaats. Daar waar sprake is van vaststelling door College of Raad staat in de kolom planning vermeld wanneer dit verwacht wordt.
Thema’s
De programma’s omvatten meerdere beleidsterreinen. Na het algemeen deel is de verdere inhoudelijke uitwerking gesplitst in verschillende thema’s. Per thema komen achtereenvolgens aan de orde:
- (indien van toepassing) Uitvoeringsprogramma 2018-2022;
- (indien van toepassing) Actuele bestuurlijke actiepunten;
- Actuele beleidsontwikkelingen.
Verfijning taakvelden
Met ingang van het begrotingsjaar 2023 zijn er meer taakvelden bijgekomen op het programma Sociaal Domein ten aanzien van de voorzieningen op het gebied van WMO en Jeugd. De werkgroep data en monitoring van de hervormingsagenda jeugd adviseerde begin 2022 om meer detail aan te brengen in het Iv3-model. BZK en VWS hebben deze verfijning nader uitgewerkt
De verfijning van Iv3 ondersteunt de informatiebehoefte van gemeenten en Rijk in het sociaal domein en is tevens dienstbaar aan de doelstellingen van de hervormingsagenda Jeugd. Landelijke trends en effecten worden zo beter meetbaar en biedt gemeenten meer mogelijkheden om zichzelf te vergelijken.
Financiën
Na de beleidsinhoudelijke informatie volgt de financiële uitwerking. Dit geeft invulling aan het budgetrecht van de raad. De door de raad te autoriseren budgetten per programma op het niveau van lasten, baten en saldo zijn opgenomen in een totaaloverzicht. Het overzicht per programma is opgebouwd uit taakvelden.
Het subtotaal per programma omvat de volle omvang van verwachte uitgaven en inkomsten en sluit aan op de door de raad te autoriseren budgetten. Daarna wordt zichtbaar gemaakt welke bedragen aan de reserves worden toegevoegd of onttrokken.
Naast de ramingen 2023, gesplitst naar lasten, baten en saldo, staan de saldi vermeld van de jaarrekening 2021 en de bijgestelde begroting 2022, evenals van het meerjarig perspectief 2024-2026.
Onder het financieel overzicht staat een toelichting op de ontwikkeling van het programmasaldo van jaar op jaar. Daarbij worden de volgende categorieën mutaties gehanteerd:
- Besluitvorming 1e Bestuursrapportage 2022;
- Besluitvorming Kaderbrief 2023 c.a.
- Mutaties meicirculaire 2022;
- Mutaties begroting 2023.
De kostenverdeling wordt in de begroting geactualiseerd. Dit betreft financieel-technische verschuivingen. De loon- en prijscompensatie betreft een financieel-technische verschuiving van programma 8 naar de overige programma's. Ook zijn de kapitaallasten geactualiseerd naar aanleiding van actualisatie van het investeringsprogramma.
Verbonden partijen
Naast de eigen organisatie dragen verbonden partijen bij aan het realiseren van de beleidsdoelstellingen. De nieuwe BBV schrijft voor dat de verbonden partij, die betrokken is bij het realiseren van de beleidsdoelstellingen, wordt opgenomen bij het programma.
Overhead en algemene dekkingsmiddelen
Het BBV schrijft voor dat baten en lasten van overhead centraal worden geraamd en verantwoord op een eigen taakveld overhead. Dit taakveld is opgenomen in hoofdstuk 2.7.
Bij de programma’s worden de desbetreffende lasten en baten aangegeven. Van veel programma’s zijn de baten lager dan de lasten. Het totaalsaldo van de programma’s wordt bekostigd uit de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de algemene uitkering één van de belangrijkste is. Dit is opgenomen in hoofdstuk 2.8.
Paragrafen
In deze programmabegroting zijn de volgens het BBV verplichte paragrafen opgenomen. Hierin worden de beleidslijnen van de beheersmatige aspecten en de lokale heffingen vastgelegd. Op deze manier worden onderwerpen die versnipperd in de begroting staan, gebundeld in een kort overzicht. De paragrafen geven extra informatie voor de beoordeling van de financiële positie op de korte en langere termijn.
Nagenoeg alle tabellen zijn afgerond op duizendtallen, hierdoor kunnen afrondingsverschillen ontstaan.
Tot slot worden, voor zover van toepassing, specificaties gegeven van in de ramingen verwerkte concrete invulling van de investeringsruimte.
Financiële begroting
In dit hoofdstuk is het overzicht van baten en lasten per programma opgenomen, inclusief de incidentele baten en lasten en een meerjarenbalans. Verder wordt ingegaan op de financiële positie van de gemeente, de investeringen, de reservepositie van de gemeente en de meerjarenraming.
Bijlagen
In bijlage 1 is een lijst van de gehanteerde afkortingen opgenomen. Bijlage 2 bevat de verplichte indicatoren BBV inclusief toelichting. Bijlage 3 geeft een overzicht van de vigerende kaderstellende nota’s per programma. In bijlage 4 is een overzicht opgenomen van de budgetten die voor gesubsidieerde activiteiten in de begroting zijn gereserveerd. Bijlage 5 bevat een vanuit het BBV verplichte bijlage van baten en lasten per taakveld. In het overzicht staat vermeld op welke thema's de taakvelden te vinden zijn.